ალექსანდრე მაკედონელი - 120 ამბავი #2

ავტორი: დიმიტრი სილაქაძე სერია: თან საკითხავი 100 წლის წინ საქართველოში რუსეთის ჯარები შემოიჭრნენ. ომი ხუთი კვირის განმავლობაში გრძელდებოდა და საქართველოს ოკუპაციით დასრულდა. განცდილმა მარცხმა საქართველო 70-წლიან საბჭოთა ექსპერიმენტში ჩაითრია, რომლის შედეგებისგან ქართული საზოგადოება ბოლომდე ჯერაც არ გათავისუფლებულა. საბჭოთა პროპაგანდა მომხდარს ოკუპაციას არ უწოდებდა და ისე წარმოაჩენდა, თითქოს წითელარმიელები საქართველოს მოსახლეობას არასასურველი რეჟიმის დამხობაში დაეხმარნენ. ომს 70 წლის განმავლობაში ადამიანების მეხსიერებიდან განგებ აქრობდნენ და ყოველ 25 თებერვალს საქართველოს მოსახლეობას „გასაბჭოებას“ აზეიმებდნენ. ამ წიგნით მოგიყვებით რუსეთ-საქართველოს 1921 წლის ომის სამხედრო-პოლიტიკური ასპექტების, საგმირო ეპიზოდების, წარმატებული სამხედრო ოპერაციების, მძიმე შეცდომებისა თუ უბრალო ადამიანური ამბების შესახებ.

ავტორი: ირაკლი მახარაძე სერია: თან საკითხავი თბილისის ვეებერთელა, ლამის ორი ათასი წლის თავგადასავალი კიდევ უამრავი, ალბათ მილიონობით პატარ-პატარა ამბისაგან შედგება.  მე ისტორიაში ყველაზე მეტად ცოცხალი ამბები მიზიდავს, ქალაქის ქუჩებსა და მოედნებზე მიმობნეული ადამიანური ამბები. მომწონს, როდესაც რომელმე შენობასთან გავლისას ვიცი მასთან დაკავშირებული რამე შემთხვევა. ამ დროს მგონია, რომ შენობის მესაიდუმლე ვარ და შენობას ხან ვუღიმი, ხან ვუსამძიმრებ, ხან დანანებით თავს ვუქნევ, ხან ვაწყნარებ. ამ წიგნში თბილისის 100 ამბავს მოვუყარე თავი. ზოგი შენობის ამბავია, ზოგი ქუჩის, ზოგი მოედნის,  მთლიანობაში კი, ქალაქის და ხალხის.

ავტორი: ბექა ხოჯავა სერია: თან საკითხავი გამომცემლობა: არტანუჯი 1923 წლის 29 ნოემბერს დიდი იტალიელი კომპოზიტორი ჯაკომო პუჩინი 65 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ოპერის მოყვარულთა ნაწილის აზრით, იმ დღეს საოპერო მუსიკამ სიცოცხლე შეწყვიტა და ხელოვნების სამუზეუმო დარგად იქცა. ზემოთ მოყვანილი დებულების თაობაზე დავა შეიძლება, თუმცა ფაქტია, უკვე დიდი ხანია, ოპერამ მუსიკისა და ხელოვნების სხვა ჟანრებს დაუთმო ადგილი მსმენელისა თუ მაყურებლის გულებში. ამ წიგნის ავტორს სურს, მოგიყვეთ საოპერო მუსიკის ოქროს წლებზე. დროზე, როდესაც ცნობილი კომპოზიტორების მორიგი ოპერის პრემიერა, თუ დიდ მომღერლებს, კონფერანსიეებსა და დირიჟორებს შორის არსებული ურთიერთობა საზოგადოებრივ დღის წესრიგში წამყვან ადგილს იკავებდა. წიგნში ვერ შეხვდებით რთულ მუსიკალურ ტერმინებს. აქ წაიკითხავთ მხოლოდ ამბებს, ამბებს და ამბებს  საოპერო ხელოვნების გამოჩენილ მოღვაწეთა ცხოვრებიდან.

შემდგენელი: მაია ცერცვაძე სერია: თან საკითხავი ამ წიგნში თავმოყრილია უმთავრესად ის „ამბები“, ნიკოლოზ ბარათაშვილის პირველმკვლევრებმა რომ მოიძიეს, ჩაიწერეს, გამოაქვეყნეს და შემდგომი კრიტიკული შესწავლისათვის დაგვიტოვეს. დიდი ჯაფა ადგათ მათ, რადგან მარცვალ-მარცვალ უნდა ეგროვებინათ ცნობები უდროოდ და უსახელოდ გამქრალი პოეტის ჯერ კიდევ ცოცხალ თანამედროვეებსა თუ მათ შთამომავლებთან – ასე შეაკოწიწეს მისი ბიოგრაფია. ეს არის უნიკალური და მეტად ღირებული მასალა ნიკოლოზ ბარათაშვილის ცხოვრებისა და შემოქმედების საკვლევად – ამონარიდები მემუარებიდან, დღიურებიდან, პირადი წერილებიდან... ისინი გვაცნობს რომანტიკოსი პოეტის გარეგნობას, ხასიათს, ოჯახურ გარემოს, სანაცნობო წრეს, ინტერესებს, მსოფლაღქმას, სულიერ დრამას... გაცოცხლებულია მისი ცხოვრების ფრაგმენტები ბავშვობიდან გარდაცვალებამდე, საქართველოში გადმოსვენებისა და დაკრძალვის ეპიზოდები...

ავტორ-შემდგენელი: ნინო თოდუა სერია: თან საკითხავი წიგნში თავმოყრილი ამბები ქართველი დრამატურგებისა და მათი თუ ნათარგმნი პიესების შესახებ არაერთ ინფორმაციას აერთიანებს. კრებულში ბევრ ისეთ ავტორს გაეცნობით, რომლებიც ფართო საზოგადოებისთვის ნაკლებად, ან სულაც, უცნობია. ინფორმაციები ამოკრებილია მემუარებიდან, ნარკვევებიდან, პუბლიკაციებიდან და საგაზეთო თუ სატელევიზიო ინტერვიუებიდან. რამდენიმე თანამედროვე დრამატურგმა, ამ კრებულისათვის, თავად დაწერა მოგონებები საკუთარი ცხოვრებიდან. კრებულის წაკითხვის შემდეგ მკითხველი ნათლად დაინახავს, თუ რა დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდნენ ეროვნულ დრამატურგიასა და თეატრს ისეთი მოღვაწეები, როგორებიც იყვნენ: გიორგი ერისთავი, აკაკი წერეთელი, რაფიელ ერისთავი, დავით კლდიაშვილი და სხვანი. „ამბები“ დალაგებულია ქრონოლოგიურად, რათა მკითხველმა ცხადად დაინახოს ის გზა, რომელიც ქართულმა დრამატურგიამ დღემდე გამოიარა.

ავტორ-შემდგენელი ხასო ხანგოშვილი სერია: თან საკითხავი პანკისის ხეობა შიგნით კახეთში, ჩრდილო მხარეს, მაღალსა და ტყიან მთებს შუაა მოთავსებული. აი, ამ ხეობაში ცხოვრობენ ქისტები, ძველად რომ ჩამოსახლდნენ საქართველოში და მეორე სამშობლოდ მიიღეს. წიგნი ბევრ საინტერესო ამბავს მოგითხრობთ ქისტების ადათ-წესებზე, ძმადნაფიცობაზე, დაძმობაზე, სტუმარმასპინძლობასა თუ სისხლის აღებაზე; როგორ იბრძოდნენ დამპყრობელი რუსეთის წინააღმდეგ, ვინ იყვნენ პანკისის პირველი მოსახლეები, რა ურთიერთობა ჰქონდათ ვაჟა-ფშაველასა და ქაქუცა ჩოლოყაშვილთან. შეიტყობთ მათ ომებსა და თარეშებზე, მიუვალ, სალ კლდეებზე აშენებულ საბრძოლო კოშკებზე, იარაღის სიყვარულზე, ბავშვობიდან რომ მოსდგამდათ ვაჟებს.  ვაჟკაცობის, სამართლიანობის, ტკივილნარევი ამბების გვერდით, იუმორით შეზავებული გადმოცემები სილაღესა და სიმსუბუქეს ანიჭებს წიგნს და სასიამოვნო წასაკითხს ხდის.

ავტორ-შემდგენელი: ჯული გაბოძე სერია: თან საკითხავი „საქართველოში ალბათ ბევრ შემოქმედს არ რგებია ხალხის ისეთი დიდი სიყვარული, როგორიც აკაკი წერეთელს. 180 წელი გავიდა მისი დაბადებიდან. აქ წარმოდგენილი ამბების რაოდენობაც შესაბამისად ამ საიუბილეო თარიღმა განაპირობა. ამბები პირობითად დალაგებულია ქრონოლოგიური თანმიმდევრობით, რაც საშუალებას მისცემს მკითხველს, პანორამულად გადაავლოს თვალი მგოსნის ცხოვრებას. ამბები ძირითადად ემყარება ქართულ პრესაში სხვადასხვა დროს აკაკი წერეთლის შესახებ გამოქვეყნებულ მოგონებებსა და წერილებს, მის ნაკვესებს. მწერლის თხზულებების ახალი აკადემიური ოცტომეულის მზადებისას აკაკის შემოქმედების არაერთი სიახლე და მისი ცხოვრების უცნობი დეტალი გამოვლინდა, რომელთაგან ზოგი ამბად ვაქციეთ და ისე შევთავაზეთ მკითხველს.“  წიგნის ავტორ-შემდგენლის – ჯული გაბოძის ბოლოსიტყვაობიდან

ავტორი: ნიკა რურუა სერია: თან საკითხავი დასავლურმა „რბილმა ძალამ“ – იქნებოდა ეს ამერიკული ჯაზი თუ კინემატოგრაფია, ლიტერატურა თუ როკ-ენ-როლი – ჯერ საბჭოთა იდეოლოგიის გაშიშვლება და მერე კი აღსასრული დააჩქარა; მან მორიგ ჯერზე დაამტკიცა, რომ „ხე ნაყოფით გამოიცნობა“ – ანუ საბჭოეთში მცხოვრებთათვის ნათელყო, რომ დასავლური სისტემა, თავისუფალი ბაზრითა და სიტყვის თავისუფლებით, კაპიტალიზმითა და კერძო საკუთრებით უფრო ღირებულ შედეგს ქმნიდა, ვიდრე მარქსისტულ-ლენინისტური სოციალიზმი მისი ხუთწლედებით, „გმირი დედებითა“ და მოწინავე მწველავებით. თავისუფალი სამყაროს ეს „ნაყოფი“ ყველაზე დამარწმუნებელი არგუმენტი აღმოჩნდა იმის გასაგებად, რომელი იდეოლოგია სჯობდა სუპერსახელმწიფოთა ჭიდილში –სოციალისტური თუ კაპიტალისტური, კომუნისტური თუ დემოკრატიული.

ავტორი: ალექსანდრე მიქაბერიძე სერია: თან საკითხავი ბედის უკუღმართობით XV-XIX საუკუნეებში ათასობით ქართველი აღმოჩნდა უცხო მხარეში.  ზოგი მათგანი გაიტაცეს, ზოგი ტყვედ ჩავარდა ომიანობისას, ზოგი კი ქართველმა თავადმა გაყიდა (ზოგიერთ შემთხვევაში – საკუთარმა ოჯახმა). ოსმალეთიდან იემენის სანაპირომდე, მოროკოს ატლასის მთებიდან ინდოეთამდე, იშვიათი იყო ისეთი მხარე, სადაც ქართველთა შესახებ არ სმენოდათ. ხშირად ხდებოდა, რომ ძალაუფლებას ქართველი მონები იგდებდნენ ხელთ. იშვიათი გამონაკლისის გარდა, ამ ქართველების ბედი წარსულის ბინდშია გახვეული, მათი სახელები კი მივიწყებულია. ამ წიგნის მიზანია, მკითხველს გაუზიაროს უცხოეთში დაკარგული ქართველების ერთი მცირე ნაწილის თავგადასავალი.

გამოსაცემად მოამზადა ვლადიმერ პერანიძემ წიგნში გამოყენებულია აგრეთვე ლევან ტავლალიშვილის, ნიკა შონიასა და ნიკა ხოფერიას მიერ მომზადებული მასალები სერია:თან საკითხავი ანთროპოლოგთა ერთი ნაწილი ამტკიცებს, რომ ცივილიზაცია ლუდის წყალობით გაჩნდა. როდესაც უძველესმა ხალხებმა აღმოაჩინეს, რომ მარცვლეულისაგან პურისა და ლუდის დამზადება შეიძლება, მათ მომთაბარე ცხოვრებას ერთ ადგილზე დამკვიდრება ამჯობინეს და მარცვლეულის მოყვანა დაიწყეს, რამაც კაცობრიობის საზოგადოებრივ განვითარებასა და მატერიალური კულტურის განვითარებას დაუდო სათავე.

სერია: თან საკითხავი გამოსაცემად მოამზადა თამარ კიკნაველიძემ ამერიკელმა ფოტოგრაფმა აზე დახუედვარდ ჰენრი ვესტონმა 1932 წელს ჩამოაყალიბა ჯგუფი f/64. რისი მანიშნებელი იყო 64? დიაფრაგმის ყველრული ნიშნულის, რომელიც მაშინდელ კამერებს ჰქონდა. სწორედ ამ დაკეტილი 64 დიაფრაგმის საშუალებით იყო შესაძლებელი კადრში მოხვედრილი ყველა საგნისა თუ გამოსახულების ფოკუსში მოქცევა. ვესტონის მოსაზრებით, ფოტო რომ კარგი გამოსულიყო, ყველაფერი ფოკუსში უნდა ყოფილიყო... ამ გამოცემაში შესული ამბებიდან ყველა ფოკუსშია და კითხვაც სიმბოლურად აღებული 64 თავიდან ნებისმიერი ერთით შეგიძლიათ დაიწყოთ.

შემდგენელი: თამაზ ჯოლოგუა სერია: თან საკითხავი წიგნი ეძღვნება ილია ჭავჭავაძის დაბადებიდან 180 წლისთავს და მასში შესულია 180 ამბავი ილიას ცხოვრებიდან. ცნობები ამოკრებილია ილია ჭავჭავაძის შესახებ არსებული მემუარული ტექსტებიდან. მოგონებათა ავტორები (კოტე აბხაზი, იაკობ მანსვეტაშვილი, არტურ ლაისტი, იონა მეუნარგია, ექვთიმე თაყაიშვილი, მიხეილ ჯავახიშვილი და სხვ.), ამბის თვითმხილველნი თუ მონაწილენი, ილიას პიროვნებას წარმოაჩენენ სხვადასხვა რაკურსითა და სხვადასხვა ვითარებაში. მოგონებები დალაგებულია ქრონოლოგიური პრინციპით – ილია ჭავჭავაძის ბავშვობიდან დაკრძალვამდე და კიდევ რამდენიმე ამბავი, რომლებშიც ჩანს დიდი მოღვაწის მიერ თანამედროვეთა ხსოვნაში დატოვებული კვალი.

წიგნის ავტორ-შემდგენელი კახმეგ კუდავა სერია: თან საკითხავი ეს წიგნი ნობელიანტ ფიზიკოსებზე მოგვითხრობს. მათი სახელი ეწოდა განტოლებებს და კანონებს, თეორიებსა და ფორმულებს, ტალღებსა და ნაწილაკებს, ეფექტებს, ელემენტებს, მოვლენებსა და ექსპერიმენტებს... ამ ადამიანებმა თავიანთი ცხოვრება მსოფლიოს განვითარებასა და პროგრესს მიუძღვნეს, ამიტომაც კაცობრიობას აქვს კეთილშობილური ვალი მათ წინაშე.      

ავტორი: ზვიად ბერეკაშვილი სერია: თან საკითხავი „1872 წელს პირველი ოფიციალური მატჩი გაიმართა შოტლანდიისა და ინგლისის ნაკრებებს შორის. მას შემდეგ ფეხბურთის ვირუსი საოცარი სისწრაფით მოედო დედამიწას, გადალახა ოკეანეები, მთები და დაატყვევა კაცობრიობა! იგი ყოველ ადამიანშია, მიუხედავად იმისა, უყვარს თუ არა ფეხბურთი! გთავაზობთ საოცარ ფაქტებს ფეხბურთის ისტორიიდან, ამბებს, რომლებიც ბევრი გულშემატკივრისთვისაც უცნობია. ეს ერთნაირად საინტერესო იქნება ფეხბურთის მოყვარულისთვის თუ ამ სპორტში ჩაუხედავი ადამიანისთვის. დაბოლოს, სანამ წიგნს გადაშლიდეთ, გავიხსენებ „ლივერპულის“ ლეგენდარული მწვრთნელის, ბილ შენკლის უსაყვარლეს ფრაზას: „მიკვირს, როცა ამბობენ, ფეხბურთი სიკვდილ-სიცოცხლის საკითხიაო. რა სისულელეა, ის ამაზე გაცილებით მეტია“. 

ავტორი: როსტომ ჩხეიძე სერია: თან საკითხავი საქართველოს ეროვნულ-განმათავისუფლებელი ბრძოლის ორსაუკუნოვან ისტორიაში უმნიშვნელოვანეს ფიგურად გვევლინება ალექსანდრე ორბელიანი. მისი სახელი 1832 წლის შეთქმულებას უკავშირდება. სწორედ ის იყო შეთქმულების ერთ-ერთი სულისჩამდგმელი, ისევე, როგორც თავის ეპოქაში თავისუფლებისთვის ბრძოლის სულისკვეთების გამღვივებელი და სიკვდილამდე ამ იდეის ერთგული. 150 ამბავში ცოცხლდება მე-19 საუკუნის დრამატული ისტორია – პერსონაჟებით, იმედითა და უიმედობით, ღალატითა და თავგანწირვით. ცოცხლდება ტრაგიკული გმირის სახე, რომელიც ფატალური ცხოვრებით, დაუცხრომელი ბრძოლის ჟინით და ღირსებით ძალიან ჰგავს თავისივე ქვეყანას. ეს ქვეყანა დღემდე იბრძვის რუსული იმპერიის წინააღმდეგ და ამ ხანგრძლივ ბრძოლაში გამოჩენილ გმირთა დავიწყება დამარცხებასაც ნიშნავს.

ავტორი: როსტომ ჩხეიძე სერია: თან საკითხავი „ვარ უმტკიცესი რვალისა“ – ამ მოწოდებით გაერთიანდა მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში რამდენიმე ქართველი ახალგაზრდა და სულ სხვა ბრძოლა წამოიწყო. 1942 წლის შეთქმულება – ერთ-ერთი დრამატული და მნიშვნელოვანი ეპიზოდი საქართველოს უახლეს ისტორიაში, რომელმაც ჩვენი ქვეყნის მომავლის პერსპექტივა სრულიად ახალი კუთხით წარმოაჩინა და რაც მთავარია, ამ პერსპექტივას, როგორც იდეას, სამშობლოს სიყვარულით ანთებული, ინტელექტუალი და კეთილშობილი ახალგაზრდები შეეწირნენ. ამ შეთქმულების ისტორიას, ისევე, როგორც მის მონაწილეთა ბიოგრაფიებს, წლების მანძილზე ჩქმალავდნენ, გაურბოდნენ და ამახინჯებდნენ. როსტომ ჩხეიძის წიგნში მკითხველის წინაშე იშლება ფაქტებისა და პიროვნებათა მოზაიკა, სულისშემძვრელი და ბევრისთვის აქამდე უცნობი ნიუანსებით, ტრაგიკული ბედისწერის პარადოქსებით და გმირობის შთამბეჭდავი მაგალითებით...

შემდგენელი: ნათია სიხარულიძე სერია: თან საკითხავი გალაკტიონი მხოლოდ გენიალური პოეტი, ქართული პოეზიის უდიდესი რეფორმატორი როდი იყო. ზნეობისაგან განძარცვულ, პრაგმატიზმით სნეულ საუკუნეში მან დაამტკიცა, რომ შეიძლებოდა იდეალებით და იდეალისთვის არსებობა.გალაკტიონი სიცოცხლეშივე იქცა ლეგენდად, მის შესახებ არსებულ მოგონებებსა და გადმოცემებში რთულია გავარკვიოთ, სად გადის ზღვარი რეალობასა და გამონაგონს შორის, თუმცა ეს გამონაგონიც საინტერესოა, რადგან ცხადყოფს ხალხის განსაკუთრებულ დამოკიდებულებასა და სიყვარულს.

ავტორი: გურამ წიბახაშვილი სერია: თან საკითხავი  წიგნში წარმოდგენილი შავ-თეთრი ფოტოები სინამდვილეში ფერადია. მართალია, ციფრული ფოტოგრაფია XX საუკუნის ბოლოდან ყალიბდება, მაგრამ ჩემთვის ის მაინც XXI საუკუნეს უკავშირდება, არა მხოლოდ იმიტომ, რომ ამ პერიოდში შემოვიდა ჩემს ცხოვრებაში ციფრული ფოტოაპარატი, ვფიქრობ, 90-იანების მერე ცხოვრებაც გაფერადდა. დღესაც კი, თუ ციფრული კამერით ვიღებ, აუცილებლად ფერად ფოტოს.ყოფილ საბჭოთა ქვეყნებში საშუალო ფენა ფაქტობრივად არ არსებობდა...

შემდგენელი: ნანა მაჭავარიანი სერია: თან საკითხავი ამ წიგნით მკითხველი გაეცნობა ნათესავებისა და მეგობრების თვალით დანახულ მუხრან მაჭავარიანს. პოეტის ცხოვრების გზა არ ყოფილა ია-ვარდით მოფენილი. თამამ და ნოვატორულ შემოქმედებას მრავალი მოწინააღმდეგე ჰყავდა ლიტერატურულ ასპარეზზე მისი გამოჩენიდან მოყოლებული... მუხრანს არ დაჰკლებია კრიტიკის ქარ-ცეცხლი და თვით უახლოეს მეგობართაგან დაუმსახურებელი შეურაცხყოფა. ამის შესახებ თავად პოეტი უბადლო იუმორით წერდა: „საქართველოში მე იმდენად გავხდი საქები, სახელს იხვეჭენ ჩემი ლანძღვით ავაზაკები... P. S. სულაც არ მიკვირს ეს ამბავი, მე სხვათაშორის, – – ყველას თავისი აქვს მუღამი სახელის შოვნის.“

სერია: თან საკითხავი წიგნი შეადგინეს მანანა ჯანელიძემ და სალომე ნიკოლეიშვილმა.  გამოცემაში შესული ამბების ავტორები:  ვახტანგ ჯავახაძე, თამაზ ჭილაძე, ბესიკ ხარანაული, ლია სტურუა, ტარიელ ჭანტურია, მაკა ჯოხაძე, ლევან ბრეგაძე, მანანა კვაჭანტირაძე, ემზარ კვიტაიშვილი, ლალი ავალიანი, ზურაბ კიკნაძე, ირაკლი სამსონაძე, დონალდ რეიფილდი, შუქია აფრიდონიძე, გიგი სულაკაური, ქეთევან შენგელია, ლაშა თაბუკაშვილი, აკა მორჩილაძე, ივანე ამირხანაშვილი, ცისანა გენძეხაძე, ბესო ხვედელიძე, არჩილ ქიქოძე, შოთა იათაშვილი, ნატო ინგოროყვა, ზვიად კვარაცხელია, ვახტანგ ღლონტი, თამარ შაიშმელაშვილი, ფარნა-ბექა ჭილაძე, რაულ ჩილაჩავა, ლელა ჯიყაშვილი, ია სულაბერიძე. „მაინც ვერავინ ვერ ცხოვრობს ჩემდენს...“ – 1968 წელს დაწერილ ლექსში ოთარ ჭილაძემ თავისი იმწუთიერი შეგრძნებაც აღწერა და თითქოს ის მომავალიც განჭვრიტა, რაც მას, როგორც მწერალს და კაცს უნდა გაევლო. ოთარ ჭილაძის შესახებ მოთხრობილი ეს ამბები კიდევ ერთხელ გვარწმუნებს, რომ „აველუმის“ ავტორის არსებაში ერთდროულად ცხოვრობდა „სიყვარულის იმპერიის“ შემქნელი ოდისევსიც დაასკეტიც, რომელსაც ყოველდღიურად, თხუთმეტი საათი შეეძლო ემუშავა, თვეების განმავლობაში. ბავშვობა, ოჯახი, აღიარება სტუდენტობიდანვე, შემოქმედებითი ლაბორატორია, ლიტერატურული ურთიერთობები, მეხის გავარდნასავით გაჩენილი „გზაზე ერთი კაცი მიდიოდა“ და საკაცობრიო მნიშვნელობის რომანები, პატრიოტიზმი, როგორც „ჯილდო და სასჯელი“, აღიარება ევროპაში და ურთიერთობების გაწყვეტა რუს კოლეგებთან, რომლებმაც 90-იანი და 2000-იანი წლების რუსულ აგრესიაზე ხმა არ ამოიღეს – ეს და კიდევ არაერთი თემა და შტრიხია ამ წიგნში, რომელზეც სხვადასხვა თაობის 30-მდე ავტორი ჰყვება. 

სერია: თან საკითხავი ამ წიგნში თამაზ ჭილაძის თანამედროვეები – მწერლები, მსახიობები, ჟურნალისტები, მისი მეგობრები თუ მასთან სხვადასხვა დროს, სხვადასხვა გარემოებაში მოხვედრილი ადამიანები ჰყვებიან მრავალმხრივ საინტერესო და გამორჩეული პიროვნების შესახებ. თამაზ ჭილაძემ განსაკუთრებული წვლილი შეიტანა თანამედროვე ქართულ კულტურაში როგორც მწერალმა, დრამატურგმა, არაერთი საეტაპო მნიშვნელობის ლიტერატურული მონოგრაფიისა და წერილის ავტორმა, თეატრის თეორეტიკოსმა, უმნიშვნელოვანესი სახელოვნებო და ლიტერატურული გამოცემების რედაქტორმა, მწერალთა/დრამატურგთა თაობების აღმზრდელმა და მასწავლებელმა. თამაზ ჭილაძე ერიდებოდა საჯაროობას – თავისი ცხოვრებისა და პროფესიული ამბების გამოქვეყნებას. დღეიდან ეს ბიოგრაფიული დეტალები, ის ამბები, რაც კერძო საუბრებად რჩებოდა და ხშირად ადრესატამდე (მთავარ პერსონაჟამდე) ვერაღწევდა, უკვე ხელმისაწვდომია მკითხველისთვის.

სერია: თან საკითხავი მუსიკოსებიც ადამიანები არიან, მაგრამ განსაკუთრებული ადამიანები. მათ ის უნარი აქვთ, რომელიც ჩვეულებრივ ყოფით მდგომარეობებს, პირობებს, სიტუაციებსა და ავადმყოფობებსაც კი ბგერებად და ხმოვან თავგადასავლად გარდაქმნის ხოლმე. ჩვენი მიზანი არ ყოფილა დეტალური აღწერა მათი ცხოვრებისა, მით უმეტეს, მხოლოდ მცირე ნაწილს შევეხეთ მათი ცხოვრებიდან. ჩვენ გვინდოდა გვესაუბრა, ძალზე მსუბუქად და მხიარულად, იმ ზღვრის შესახებ, რომელიც არსებობს ხელოვნებასა და ცხოვრებას შორის და ეს ზღვარი რეალურია. ჩვენ გვგონია, რომ ყველაზე დიდი, ნაყოფიერი შემოქმედებითი მიღწევები სწორედ ამ ზღვარზე იბადება, ზღვარზე ცხოვრებასა და ხელოვნებას შორის. ▪️ წიგნში გამოყენებულია გია ბუღაძის ნახატები. ▪️ გამოსაცემად მოამზადა მარიამ უგრეხელიძემ.

ავტორი: ირაკლი მახარაძე სერია: თან საკითხავი წიგნში მოთხრობილია ნაირგვარი ამბები გურულების ყოფასა და ზნე-ჩვეულებებზე. იმედია, მკითხველი ინტერესით გაეცნობა ბევრ ახალ და უცნობ ინფორმაციას საქართველოს ამ გამორჩეული კუთხისა და მისი მცხოვრებლების შესახებ.

ავტორი: გელა ჩარკვიანი სერია: თან საკითხავი როგორ ვცხოვრობდით „იმ დროს“, როცა საქართველო სსრკ-ს შემადგენლობაში შედიოდა და როგორც ამ წიგნის ავტორი ამბობს, „ერის მთავარი ფუნქცია – სახელმწიფოებრიობის საშუალებით საკუთარი ბედის განკარგვა, წართმეული ჰქონდა“. გელა ჩარკვიანი სოციალისტური რესპუბლიკის პირველი პირის ოჯახში დაიბადა და საკუთარ თავზე გამოსცადა სისტემის სიკეთენი და მარწუხები, პოლიტიკური პირამიდის წვერზე ყოფნის ფუფუნებაც და ის ხილული/უხილავი წინაღობებიც, რომელიც რკინის ფარდის მიღმა გაღწევის გზაზე შეიძლება შეხვედროდა საბჭოთა ადამიანს. ამ წიგნიდან გაიგებთ, როგორი იყო საბჭოური სნობიზმი, სად უნდა შეეღწია საბჭოთა ადამიანს იმისათვის, რომ აესრულებინა თავისი ოცნებები და რა მაგიური ძალა ჰქონდა სიტყვა „ბაზას“. რა საფრთხეებს შეიცავდა სიტყვა невыездной და რისი ცოდნა მოეთხოვებოდა საბჭოთა მოზარდს, არტეკის პრესტიჟულ ბანაკში მოსახვედრად; და კიდევ ბევრი საინტერესო რამ 70 წლიანი რეჟიმის შესახებ გელა ჩარკვიანის ახალ წიგნში.

შემდგენელი: თამაზ ჯოლოგუა სერია: თან საკითხავი დიმიტრი ყიფიანის მკვლელობა რუსეთში, ცხედრის სამშობლოში ჩამოსვენება და დაკრძალვა საპროტესტო მანიფესტაციაში გადაიზარდა. „იმ მოხუცის წყალობით, მთაწმინდაზე რომ მიწას აბარია, გამოვერკვიეთ ძილისა და ბურანისაგან...“ (არჩილ ჯორჯაძე). „ძილისა და ბურანისაგან“ გამორკვევიდან 131 წელია გასული. ამითაა განსაზღვრული წიგნში შესულ „ამბავთა“ რაოდენობა. ისინი მემუარებიდან არის ამოკრებილი. მოგონებათა ავტორები (ი. ჭავჭავაძე, აკ. წერეთელი, ი. გოგებაშვილი, ექ. თაყაიშვილი, ვ. გუნია...) წარმოაჩენენ დ. ყიფიანს როგორც საზოგადოებრივ ასპარეზზე, ისე ყოველდღიურობაში. „ამბები“ დალაგებულია ქრონოლოგიური პრინციპით, რაც მკითხველს საშუალებას მისცემს თვალი გაადევნოს დ. ყიფიანის ცხოვრებას ბავშვობიდან მოწამებრივ აღსასრულამდე.

სერია: თან საკითხავი იცოდით, რომ ლურჯი ვეშაპის ენაც კი აფრიკულ სპილოზე მძიმეა? რომ პეპლებს გემოს რეცეპტორები ფეხებზე ჰქონიათ, თევზებს კი – ტანზე და ამის გამო მთელი ტანით შეიგრძნობენ გემოს? ჟირაფს რომ ნახევარმეტრიანი ენა აქვს? და ბუებს თავის 360 გრადუსით დატრიალება შეუძლიათ, მაგრამ თვალებს რომ ვერ ამოძრავებენ? და თუ წარმოგედგინათ, რომ აქლემის ხერხემალი სწორია? ან ის, რომ თეთრი დათვის კანი შავია? მგლებს რომ 13 კმ-ის გაცურვა შეუძლიათ, იცოდით? და ძაღლის დრუნჩის ანაბეჭდი რომ ისევე უნიკალურია, როგორც ადამიანის თითისა? ეს რა არის, კიდევ იმდენ საინტერესოსა და უცნაურს ამოიკითხავთ ამ წიგნში, რომ...

სერია: თან საკითხავი ბოლო 40 წლის განმავლობაში ძალიან ბევრმა რამემ გადაიარა ჩვენს თავზე. მანამდე თუ წინა თაობის ხალხი გვეუბნებოდა, რომ მათ გამოიარეს ომი, რომ ჩვენ ბედნიერად ვცხოვრობდით და არაფერი გვემუქრებოდა, ეს სულაც არ აღმოჩნდა ასე. 80-იანი წლებიდან მოყოლებული, ჩვენ გაცილებით მეტი რამ დაგვატყდა თავს. ფოტოგრაფია ხომ რაღაც დონეზე ცვლილებების ამსახველი ხელოვნებაა. მასში ყველა ცვლილება ნათლად ჩანს, ამიტომ ფოტოამბებმა შეიძლება უკეთ დაგვანახოს და გაგვახსენოს, თუ რა ხდებოდა ერთი ეპოქის დასასრულს. გურამ წიბახაშვილის ბოლოსიტყვაობიდან

სერია: თან საკითხავი ჩინელებს აქვთ ასეთი წყევლა: შენ იცხოვრე გარდამავალ პერიოდშიო. ვფიქრობ, რომ ძალიან რთული გადასატანია გარდამავალი ეპოქა. ასეთი იყო საქართველოსთვის 90-იანი წლები. ფოტოამბები ამის ყველაზე ნათელი მაგალითია. ამ წიგნში მოცემული ფოტოები კიდევ ერთხელ შეგვახსენებს, თუ საით აღარ უნდა დავბრუნდეთ. გურამ წიბახაშვილის ბოლოსიტყვაობიდან.

შემდგენელი: თამაზ ჯოლოგუა სერია: თან საკითხავი ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება ათეული წლების განმავლობაში იყო ეროვნული კულტურის ძირითადი ცენტრი, რომელიც, გარდა სასკოლო-საგანმანათლებლო და საბიბლიოთეკო კერების დაარსებისა, იდეურად და მატერიალურად ეხმარებოდა ქართულ თეატრს, გამომცემლობებს, ხელს უწყობდა სამეცნიერო და სალიტერატურო პროცესების განვითარებას, ეძებდა და თავს უყრიდა ძველ ქართულ ხელნაწერებსა და ნაბეჭდ წიგნებს, ისტორიულ-არქეოლოგიურ და ზეპირსიტყვიერების ნიმუშებს, სტიპენდიებს უნიშნავდა რუსეთსა და საზღვარგარეთ მოსწავლე ახალგაზრდებს... წიგნი ეძღვნება წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების დაარსების 140 წლისთავს.

შემდგენელი:  ვაჟა სიმონიშვილი სერია: თან საკითხავი ზაზა ფაჩულია: „16 სეზონის განმავლობაში მიწევდა კობი ბრაიანტის წინააღმდეგ თამაში. ბოლო წლებში მასთან პირადად მქონდა ურთიერთობა. 2015 წელს, როდესაც მან კარიერის დასრულება გადაწყვიტა, თამაშის შემდეგ რამდენიმე წუთი ვილაპარაკეთ. მთელი ცხოვრება ვნატრულობდი, რომ მისთვის მადლობა მეთქვა. მადლობა იმისთვის, რომ კალათბურთი ასე შემაყვარა, მეც და ძალიან ბევრ ადამიანს. ის იყო ყველაზე ძლიერი კალათბურთელი, ვის წინააღმდეგაც მითამაშია. ერთ-ერთი არა – ყველაზე ძლიერი იყო. მოედნის გარეთაც დიდი ადამიანი გახლდათ. კალათბურთელის გარდა კობი ბრაიანტი იყო მამა, მეუღლე, შვილი, მეგობარი. მას მერე, რაც კარიერა დაასრულა, თავის ოჯახთან იღებდა სიამოვნებას. დიდი სპორტი დიდ მსხვერპლს მოითხოვს: საკუთარ თავზე ხანგრძლივი მუშაობა გიწევს, არის თვეები, როცა უახლოეს ადამიანებს ვერ ხვდები, მხოლოდ ვარჯიშებსა და თამაშებზე ხარ გადართული. კობიმ ოჯახისთვის ბოლო წლებში მოიცალა, მაგრამ..." სწორედ 21-ე საუკუნის საუკეთესო კალათბურთელის ოჯახთან ურთიერთობას, თავდაუზოგავ შრომას, საოცარ მიღწევებს ეძღვნება თან საკითხავი „კობი ბრაიანტი, 81 ამბავი". თუ უკვე წაიკითხეთ, იოლად მიხვდებით, რატომ შევარჩიეთ მაინცდამაინც 81 ამბავი, თუ ჯერ არ წაგიკითხავთ, უკეთესი – სიამოვნება წინაა...  

სერია: თან საკითხავი ამ წიგნში ოთარ ჩხეიძის უკომპრომისო ცხოვრებისა და შემოქმედების ამბავია მოთხრობილი. მიუხედავად იმისა, რომ იგი გასული საუკუნის 50-იანი წლებიდანვე ლიტერატურულ წრეებშიც და ფართო მკითხველთა შორისაც დიდ მწერლად და მოუთვინიერებელ პატრიოტად იყო მიჩნეული – იქნებ სწორედ ამიტომაც – მისმა მასშტაბურმა აღიარებამ დიდი ხნით დაიგვიანა. დრამატული ცხოვრების კვალდაკვალ შექმნილ მრავალფეროვან შემოქმედებას (რომანების ციკლი „მატიანე ქართლისა“, ნოველები, დრამატურგია, ლიტერატურული წერილები და პორტრეტები, პუბლიცისტიკა, პოლიტიკური წერილები) ოთარ ჩხეიძე თავისივე ურყევი პრინციპით ამთლიანებდა სამწერლო, საზოგადოებრივ და პედაგოგიურ ასპარეზზე: „დროზე მაშინ ითქმის, როცა გიკრძალავენ“. ამბავს ამბავი არ ეზედმეტებაო, – ამბობდა ოთარ ჩხეიძე და ჩვენ წინაშეა 100 თანსაკითხავი ამბავი როგორც ერთი მართალი კაცის, ისე იმ ხალხისაც, ვინც მონობიდან თავისუფლებაზე გაღწევისა იწამა, რადგან ოთარ ჩხეიძის თქმისა არ იყოს, „ის გადარჩება, ვისაც ძალა შესწევს ურჩობისა“.

შემდგენელი:  გიორგი ხულორდავა სერია: თან საკითხავი კონსტანტინე გამსახურდიამ, როგორც ქართული პროზის უმნიშვნელოვანესმა წარმომადგენელმა, ბევრი რამ იტვირთა მეოცე საუკუნის სალიტერატურო და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში. არც საბჭოთა ხელისუფალთა კრიტიკა დაჰკლებია და არც დევნა-გადასახლება. ერთ-ერთი გახლდათ, ვინც სასწაულებრივად გადაურჩა მრისხანე ეპოქას. ამ წიგნში შესული ამბები მოგვითხრობს დიდი მწერლისა და საზოგადო მოღვაწის ცხოვრების პერიპეტიებზე ადრეული სიჭაბუკიდან სიცოცხლის უკანასკნელი დღის ჩათვლით. თქვენც წინაშეა ოჯახის წევრების, ბიოგრაფოსების , მეგობრების, თანამოკალმეების და ოპონენტების თვალით დანახული 126 წლის კონსტანტინე გამსახურდია.